Nghệ thuật ở đời: Giản dị

Sống trong cuộc đời, quen biết với nhiều người là một chuyện đương nhiên và dễ dàng. Nhưng, chinh phục được người và làm cho mọi người sống chung quanh thân mến với mình nhiều hơn mới chính là điều khó.

Sự thật là như thế.

 

Trong những thứ đức tính cá nhân mà con người cần phải có để thu phục lòng người, một vấn đề tối yếu được đặt ra và vấn đề đó có thể được coi là một điều kiện thiết thực nhất cho cuộc đời là giản dị.

Thế nào là giản dị?

Tập tính giản dị phải có những tiêu chuẩn nào?

Nếu tập được tính giản dị sẽ có những lợi ích nào thiết thực cho đời sống cá nhân chúng ta?

Ngược lại, nếu con người sống chung nhau, trên hai phương diện xử thế và tiếp vật sẽ mang lại những hậu quả tai hại gì cho cuộc sống hiện hữu?

Đó là những câu hỏi đã được mọi người thắc mắc và nêu ra trong phương diện xã giao, trau dồi cho mình một nghệ thuật toàn vẹn trên lãnh vực xử thế. Trước khi trả lời từng câu hỏi đã được trình bày trong phần trên, tôi xin đặt thành định nghĩa cho hai tiếng giản dị trước đã.

Giản dị là tính đơn sơ, không khách sáo cầu kỳ, một tính tình thông thường, không hiếu dị không làm chuyện khác người, lập dị với chính bản thân mình đối với đời sống tập thể. Tính giản dị không phải chỉ có thể hiện đơn thuần bằng những cử chỉ mà thôi, nó còn được hình dung qua nhiều lĩnh vực khác nữa.

a) Lãnh vực xử thế - Xã giao

Trong lãnh vực đầu tiên, trên bước đường tiếp nối của cuộc đời là xử thế. Đối với những con người có tính lập dị thì họ thường hay làm những chuyện khác người., chẳng hạn trong một trường hợp gặp bạn bè thân thuộc, quen biết cùng nhau, trong lời chào hỏi thông thường đầu tiên, đáng lẽ người ta bắt tay nhau bằng cánh tay mặt, nhưng đối với số người này lại không làm như thế, họ lại đưa tay trái ra cho người bạn kia bắt, một trường hợp nữa cũng thường hay có thay vì mời nhau điếu thuốc cả hai người cùng hút, họ lại chỉ đưa cho người bạn kia hút mà thôi còn họ chỉ ngậm mà không bao giờ hút v.v…

Với những cử chỉ như vậy đối với họ thì đây là một cử chỉ khác người nhưng, thật sự trong thái độ lạ thường kia nó không còn được phản ánh đúng như họ mong muốn mà trái lại, những hành động kia người ngoài nhìn vào đó và cho rằng những thái độ lập dị ấy là một cử chỉ khiếm nhã, một thái độ thiếu xã giao.

b) Lãnh vực giao tiếp

Trong lãnh vực giao tiếp với đời sống bên ngoài, điều đầu tiên được mọi người chú trọng trước nhất là cách ăn mặc bên ngoài, đối với những con người có tính hiếu dị thì đáng lẽ ra ăn mặc đứng đắn đối tiếp mọi người. Nhưng không, họ lại chẳng bao giờ làm thế, mà ngược lại trong khi tiếp đón một người nào dù lớn bé họ thích mặc đồ ngủ để tiếp khách v.v…

Những hành động như thế đối với con người không có óc giản dị tinh tường, sẽ tự tạo cho mình một thái độ cẩu thả đó luôn luôn, họ bị những người bên ngoài đánh nhẹ giá trị con người họ mà thật sự không mang đến cho ai một sự chú ý nào khác hơn là chỉ trích.

Với bao nhiêu bằng chứng như trên tôi đã trình bày cùng quý vị, những gì quan hệ liên quan chịu ảnh hưởng trực tiếp vào đời sống cá nhân mình trong một guồng chung đụng của xã hội con người mà bắt buộc chúng ta phải sống chung với nhau. Ảnh hưởng của lòng giản dị quan trọng là như thế.

Trở lại câu chuyện trong phần trên, giờ đây tôi xin nói đến từng phần một trong một linh hồn giản dị. Phần định nghĩa chữ giản dị tôi đã trình bày vừa xong, giờ đây tôi xin trình bày câu hỏi thứ hai.

Tập tính giản dị phải có những tiêu chuẩn nào?

Thực sự thì những tiêu chuẩn để tạo cho mình một tính tình giản dị, một linh hồn chất phác không có những tiêu chuẩn nào đáng gọi là khó khăn cả. Điều trước tiên con người cần phải có là phải luôn luôn biết hòa mình vào cuộc sống. Một cá nhân không nên làm những chuyện khác người. Giữa một dòng sông nước đang chảy siết mà bạn là một cá nhân lại cố tình lội ngược dòng nước, hành động đó nào phải là một hành động khôn ngoan đâu mà trái lại bạn chỉ là một tên hề rẻ tiền. Ý nghĩa thực sự không bao giờ mang đến cho cá nhân bạn một sự lợi ích thiết thực mà trái lại bạn còn làm thành một người mất trí không hơn không kém. Giữa xã hội mọi người sống trong bình thường bạn lại đi sống khác người thì theo tôi nghĩ nó chẳng những không phải là một cây đinh cho mọi người ngoài ngắm mà ngược lại nó chỉ là một trò cười vô duyên và rẻ tiền nữa.

Sống đã đành, tôi không bao giờ phủ nhận là phải luôn luôn nuôi nấng lòng tin. Tất cả mọi dư luận bên ngoài chúng ta đều coi như là những tiếng bấc, tiếng chì không đáng kể. Chúng ta phải có thừa kinh nghiệm cuộc đời, coi thường dư luận. Dư luận là như một con sông, chỗ cạn, chỗ sâu, chỗ ngay, chỗ uốn, nếu người đời có cảm tình với ta thì dù hành động chúng ta làm là sai là quấy cũng vẫn được người đời ca tụng tán dương. Ngược lại, một khi người đời đã có ác cảm với chính chúng ta thì đó là một lời kết tội, đó là một chuyện dĩ nhiên. Song, không phải vì thế mà chúng ta có thể tự mình lập dị làm những chuyện khác người, khác người tức là không giản dị, mà sự đời một khi đã không giản dị luôn luôn lập dị, tức là bạn đã lội ngược dòng nước. Hậu quả cuối cùng thế nào cũng mang đến cho cá nhân bạn những thất bại tràn trề.

Sống giữa cuộc đời bạn phải luôn luôn biết làm một kẻ thức thời, lúc nào cũng phải suy tính chuyện người, chuyện ta, làm công việc gì bạn cũng phải suy tính xem hậu quả nó như thế nào để rồi từ đó bạn tìm cho bạn một định luật xử thế thích ứng và hiệu năng hơn.

Trong một đường lối xử thế luôn luôn phải tự lập cho mình một cá tính là bao giờ cũng giản dị, đừng bao giờ cố tập cho mình một tính nết khó khăn, lòng ích kỷ, tính khác người vì làm như thế không bao giờ có lợi mà chỉ có thiệt hại mà thôi.

Sang câu hỏi cuối cùng:

- Nếu tập được tính giản dị sẽ có những lợi ích nào thiết thực cho đời sống cá nhân chúng ta?

Như tôi đã trình bày trong những phần trên là khi con người đã tập luyện cho mình tính giản dị. Lúc đó con người cá nhân của chúng ta sẽ có những lợi ích thực tiễn cho đời sống vô cùng.

Điều trước nhất là không làm những chuyện quái gở, khác người như vậy là ta đã tránh làm một tên hề vô duyên và rẻ tiền. Điều thứ hai là con người có tính giản dị không bao giờ chán nản vì những thất bại của cuộc sống hiện tại, không thất vọng vì những chuyện thiếu thốn của đời sống hiện hữu của chúng ta.

Tóm lại, tập tính giản dị con người sẽ dập tắt được những cám dỗ của thị dục, nuôi dưỡng lòng liêm khiết và nhất là làm quen và chịu đựng với hoàn cảnh thiếu thốn trong một mai mà cuộc đời rất có thể mang đến cho chúng ta.

Tính giản dị còn giúp chúng ta hủy diệt được những lòng thèm khát kiêu sa, biết hòa mình vào cuộc sống chung cùng với mọi người tạo cho cá nhân ta một cốt cách thanh tao, nhã nhặn, không đua đòi và nhất là không gây mất lòng vào người khác cùng được cho mình những thứ chân tình tốt đẹp ở hiện tại và bảo vệ được một tương lai tươi đẹp.

Tính giản dị quan trọng là như thế. 

Trích "TINH HOA XỬ THẾ" - Lâm Ngữ Đường