Bí mật của hạnh phúc (3)

11. Hãy biết nhìn ra chân giá trị và ý nghĩa của tình bạn

Nếu bạn muốn biết ai đó có hạnh phúc hay không thì đừng hỏi xem họ có bao nhiêu tiền, cũng đừng hỏi thu nhập của họ là bao nhiêu, mà hãy hỏi về mối quan hệ của họ với bạn bè. Có được những người bạn tâm giao hay thậm chí chỉ cần một người hiểu mình thật sự và có thể chia sẻ mọi điều là hạnh phúc lắm rồi.

***

Có hai nhà tư vấn tài chính từng làm việc với nhau trong hơn hai chục năm trời. Khi thị trường trở nên khó khăn, họ đã dốc tòan bộ tài sản vào việc kinh doanh nhưng vẫn không đủ, chẳng bao lâu sau họ làm ăn thua lỗ và mất hết tiền bạc. Thay vì tìm cách cứu vãn tình hình, cả hai lại chỉ chăm chăm đến số tiền thua lỗ, và tình bạn của họ cũng theo đó mà tan vỡ. Người nọ đổ lỗi cho người kia về thảm họa tài chính đó.

Dù vậy, sau hơn một năm không nói chuyện với nhau, bữa nọ họ lại cùng nhau đi ăn trưa. Trong lúc nói chuyện, cả hai đều thừa nhận rằng những gì đã xảy đến với họ quả thực là một tổn thất lớn. Đó không phải là chuyện tiền bạc mà chính tình bạn của họ. Một người nói, "Tiền bạc giống như một chiếc găng tay. Còn tình bạn giống như bàn tay. Một cái thì hữu ích, còn cái kia lại thiết yếu".

***

Trái ngược với điều mọi người thường nghĩ - rằng khái niệm hạnh phúc thật khó giải thích, hoặc hạnh phúc tùy thuộc vào việc bạn có của cải nhiều hay không - các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu và nhận thấy các yếu tố như số lượng bạn bè, mức độ thân thiết với bạn bè và gia đình cùng những mối quan hệ đồng nghiệp và hàng xóm hợp lại chiếm tới 70% yếu tố làm nên hạnh phúc.

                        - Murray & Peacock -

12. Hãy luôn nuôi duỡng cho mình một ước mơ

Không phải tất cả những người hạnh phúc đều có được mọi thứ họ muốn, nhưng họ biết muốn những gì họ có thể có được. Nói cách khác, họ sắp xếp cuộc chơi theo ý mình bằng cách chỉ muốn những điều trong tầm tay. Những người ít cảm thấy hài lòng với cuộc sống thường chẳng hướng đến điều gì, hay đôi khi họ tự đặt cho mình các mục tiêu không thể với tới, để rồi tự mình chuốc lấy thất bại.

Tuy nhiên, đạt được những ước mơ lớn lao, có ý nghĩa thật sự sẽ giúp cho chúng ta cảm nhận hạnh phúc trọn vẹn hơn so với những người chỉ đặt ra - và đạt được - những mục tiêu khiêm tốn hơn. Sau này, dù giấc mơ có thể không trọn vẹn nhưng họ thật hạnh phúc vì họ đã sống hết mình với ước mơ đó.

Trong công việc hay trong mối quan hệ với gia đình, bạn không nên để mình bị ảnh hưởng bởi những ảo tưởng đại lọai như - muốn trở thành người giàu nhất thế giới hay trở thành gia đình lý tưởng nhất trên thế gian. Hãy sống thực tế và cố gắng làm cho mọi việc tốt hơn, nhưng đừng buộc mình phải trở nên hòan hảo.

Nhưng vẫn có những người dám mơ đến những điều họ biết rõ là không thể nào đạt đến được, và từng ngày họ sống trong hạnh phúc cùng với ước mơ đó. Như một người khiếm thị luôn mơ đến một ngày nhìn thấy vẻ đẹp của ánh bình minh hay một em bé bại liệt không rời chiếc xe lăn ước một ngày nào đó, không những cậu có thể đi được mà còn có thể bay cao như chú chim bé nhỏ cậu vẫn thường thấy qua khung cửa sổ.

Thực tế đã chứng minh: Chỉ những ai dám ước mơ thì mới có nhiều cơ hội biến giấc mơ ấy thành hiện thực. Sẽ không có một cánh cửa nào đóng quá lâu trước một tấm lòng chân thành. "Ai đi sẽ đến - ai tin sẽ được - ai tìm sẽ thấy".

***

Để kỷ niệm ngày về hưu, thầy hiệu trưởng quyết định tổ chức một buổi tiệc đánh dấu 30 năm cống hiến sự nghiệp của mình tại ngôi trường trung học ở Altoona, bang Pennsylvania. Đã có những bài phát biểu hùng hồn ca ngợi sự đóng góp tuyệt vời của ông. Thế nhưng vào cuối buổi tiệc, ông buồn rầu tâm sự với những người bạn của mình: "Năm tôi 23 tuổi, tôi đã nghĩ sau này mình phải là tổng thống Mỹ, vậy mà bây giờ..."

Sau ngần ấy năm làm việc, người đàn ông này được nhiều người kính trọng, đã cống hiến rất nhiều cho nền giáo dục và đã vượt qua nhiều thứ bậc để trở thành vị lãnh đạo của một truờng trung học. Nhưng thay vì vui thích với thành công ấy, ông lại xem đó là một sự thất bại. Mà ông có thất bại đâu - ngược lại là đằng khác. Nếu cứ mãi so sánh thực tại với mục tiêu to lớn và bất khả thi của ngày xưa, ông sẽ không thể nào tận hưởng trọn vẹn thành công của nình trong hiện tại.

***

Mục tiêu đặt ra và năng lực của một người có liên hệ chặt chẽ tới hạnh phúc của người đó. Nói cách khác, mục tiêu đặt ra càng thực tế và càng dễ thực hiện bao nhiêu thì người đó càng cảm thấy hài lòng với bản thân họ bấy nhiêu. Cứ trong mười người thú nhận rằng mục tiêu của mình là không thể với tới, chỉ có một người trong số họ cảm thấy hài lòng với cuộc sống.

                                                                                                                                               - Diener & Fujita -

 

13. Hãy tìm kiếm và đón nhận những ý tưởng mới

Hãy tìm cách học hỏi và cố gắng thích nghi với những điều mới mẻ, dũng cảm đi tìm những giá trị mới, mục đích sống cao hơn trong từng giai đọan của cuộc đời. Nếu tự đóng khung mình trong khuôn khổ những gì bạn đã biết hoặc những điều đã từng làm bạn thỏai mái trước đây, bạn sẽ ngày càng thất vọng với mọi thứ xung quanh khi ngày càng có tuổi. Các nguyên tắc đều có giá trị riêng của nó và rất đáng được trân trọng. Tuy nhiên vẫn luôn tồn tại sự khác biệt to lớn giữa những nguyên tắc, định kiến, tập quán cứng nhắc và sự dám đổi mới trong suy nghĩ, hành động.

***

Người ta thường thấy anh lang thang đây đó trong thị trấn và họ chỉ biết tên anh là Herb. Lúc nào anh cũng đi bộ. Được hỏi tại sao chưa bao giờ thấy anh đi xe, anh đáp rằng anh không tin tưởng vào những phương tiện di chuyển bằng động cơ ấy. Từ trước đến nay, anh chưa bao giờ sử dụng xe hơi, hiện tại anh không có ý định mua xe hơi và anh cũng sẽ chẳng cần đến xe điện ngầm họăc xe bus gì hết. Anh bảo rằng lúc còn trẻ, không có những thứ ấy, anh vẫn sống bình thường, thế thì tại sao giờ đây anh lại phải bận tâm đến chúng.

Dù sao thì niềm tin này cũng đã mang đến cho anh cảm giác thỏai mái nhất thời - anh không cần phải thích nghi, cũng chẳng phải đối mặt với những thay đổi. Nhưng anh vô tình đã tự cô lập mình với mọi thứ... nằm ngoài tầm đi bộ của mình. Có lẽ đối với anh, không có khái niệm tồn tại của thế giới, vì anh đã không hề trực tiếp trải nghiệm qua bất kỳ điều gì bên ngòai thị trấn nhỏ bé ấy.

Thời gian trôi qua, khi các con lớn lên và sống xa nhà, Herb cũng đành bỏ mặc, chẳng bao giờ ghé thăm chúng bởi vì anh đã từ chối các phương tiện di chuyển chạy bằng động cơ.

***

Các nghiên cứu trên những người Mỹ cao tuổi cho biết, trên cả tiền bạc hay những mối quan hệ hiện tại, dấu hiệu nói lên sự hài lòng của họ trong cuộc sống là khả năng sẵn sàng thích nghi. Nếu họ sẵn sàng thay đổi một số thói quen và ước vọng của mình thì dù hòan cảnh có đổi thay, học vẫn luôn hạnh phúc. Và trên thực tế, trong số những người cứ khư khư không chịu thay đổi quan điểm của bản thân thì chưa đến 1/3 họ có cơ may cảm thấy hạnh phúc.

    - Clark, Carlon, Zemke, Gelya, Patterson & Ennevor -

14. Hãy bày tỏ cho người khác biết rằng họ có ý nghĩa với bạn như thế nào

Các mối quan hệ xung quanh bạn đã và sẽ được hình thành dựa trên sự quan tâm lẫn nhau, và chẳng có cách nào bày tỏ sự cảm kích ấy thật lòng hơn là đơn giản nói với ai đó rằng họ thật sự có ý nghĩa với bạn như thế nào.

Đặc biệt trong tình cảm, rất nhiều người đã từng nói thà được hạnh phúc khi bị từ chối còn hơn đau khổ trong yêu thầm nhớ trộm mà không dám nói điều gì, thà dấn thân được làm điều mình thích cho dù có thể thất bại còn hơn cứ luôn lo nghĩ đến thất bại mà không dám làm điều mình ứơc mong.

***

Các nhà tâm lý tại đại học Houston đã thực hiện những cuộc nghiên cứu tại sao con người lại ít khi bày tỏ sự quan tâm lẫn nhau. Họ tiến hành xem xét thái độ chia sẻ của một số người trước những biến cố đau buồn, như tang lễ chẳng hạn.

Một người bạn thân của Bill vừa qua đời. Các bạn cũ của anh biết tin, họ gửi thiệp chia buồn, một số gửi điện hoa, một số khác đến thăm và động viên Bill rằng họ luôn ở bên anh. Tuy nhiên khi biết tin buồn này, có một số người bạn không gửi thiệp, không gửi hoa cũng chẳng đến thăm. Có lẽ họ nghĩ rằng - việc bộc lộ sự quan tâm của mình đối với người khác như thế là biểu hiện của tính ủy mị. Những người này xem các mối quan hệ là sự cạnh tranh hơn là sự trân trọng, và cạnh tranh thì dựa trên sức mạnh, quyền lực và địa vị chứ không dựa trên tình cảm.

***

Các nhà nghiên cứu cũng nhắc nhở rằng - chúng ta không bao giờ chiến thắng tring những mối quan hệ, mà chúng ta chỉ chiến thắng khi tạo được nhiều mối quan hệ tốt.

                                                - Dekovic -

15. Khi không chắc chắn, hãy suy xét mọi chuyện theo chiều hướng tốt nhất

Khi đối mặt với một tình huống không chắc chắn, những người không hạnh phúc sẽ dễ dàng đi đến kết luận tiêu cực. Chẳng hạn, nếu không biết rõ tại sao người khác lại tử tế với mình, họ sẽ cho rằng người ấy hẳng đang che giấu ý đồ tư lợi nào đấy. Trong khi đó, những người hạnh phúc lại đón nhận tình huống tương tự với thái độ tích cực và cho rằng người kia thật sự tốt bụng.

Hoặc khi gặp một trường hợp ngọai lệ chưa từng xảy đến thì hãy vui vẻ chấp nhận sự ngọai lệ đó hơn là luôn suy nghĩ tại sao nó lại khác với những gì mình từng suy luận hay trải qua. Cuộc sống luôn dành chỗ cho những điều mới mẻ, thậm chí lạ thường. Người xưa đã từng nói: "Có hai người tù buổi tối thường nhìn qua khung cửa sổ, người lạc quan nhìn thấy các vì sao và ước mơ sẽ có ngày được tự do, còn người bất hạnh chỉ thấy các song sắt giam cầm".

***

Dù đã 70 tuổi nhưng cụ Henry vẫn sống giản dị trong ngôi nhà nhỏ chỉ có một cái lò sưởi cũ kĩ tại Arkansas. Cụ luôn vui vẻ, và tử tế với mọi người xung quanh. Năm tháng trôi qua, ngôi nhà của cụ Henry ngày càng xuống cấp. Thấy thế một người hàng xóm tốt bụng đã tập hợp một số người giúp cụ sửa sang lại ngôi nhà. Cụ Henry hết sức sửng sốt trước sự việc này và luôn tự hỏi: tại sao những người này lại quan tâm đến mình như thế? Hay là họ đang cố nâng cố nâng cấp nhà của cụ để làm cho nhà họ có giá hơn?

Bất kỳ tình huống nào cũng có thể ẩn chứa một ý đồ xấu xa nào đấy, điều đó còn tùy thuộc vào cách chúng ta nhìn nhận sự việc ra sao. Một điều cần lưu ý là - cách nhìn nhận của chúng ta có thể sẽ là một nguồn an ủi, niềm vui thực sự hoặc cũng có thể là điều khiến ta hoang mang, nghi ngờ và lo sợ.

Về phần Henry, kết luận cuối cùng của cụ là: "Họ đều là những người tốt muốn giúp đỡ tôi. Tôi mang ơn họ vì điều đó".

***

Người hạnh phúc và người không hạnh phúc thường lý giải cho các sự việc xảy ra theo những cách khác nhau. Khi nhìn nhận về cuộc sống, có đến 8/10 người không hạnh phúc cho rằng họ sẽ gặp tòan chuyện xấu, trong khi ở những tình huống tương tự, 8/10 người hạnh phúc thường sẽ hướng đến mặt tích cực của vấn đề.

                                                  - Brebner -